Çal kelimesi Çağatay lehçesinde yüksek yer yada yayla anlamına gelmektedir. Veya Çalılıkla kaplı yüksek arazi de denmektedir. Çal, o bölgenin doğal konumundan dolayı bu adlarla anılmaktadır.

Mesela Çal, Denizliye bağlı bir ilçeye 10 km uzaklıkta bir yer adıdır. İlk eski antik adı Mosyna’dır. Ancak Türkler geldikten sonra Çal adını almıştır.

1071 Malazgirt ve 1176 Miryakefalon savaşları ardından Çal bölgesini Türkleştirmek için Türk Beyleri büyük çaba harcamışlardır. Çalmanda 3 Türkmen beyi Sefer, Baki ve Abdi beyler göçlerle gelerek Çalmanda bölgesini Türkleştirmişlerdir.

1176 Miryakefalon savaşı ardından Çal yöresine Oğuzların çeşitli boyları bu bölgeye yerleştirmiştir. Bunlar Karamanlı, Çakırlar, Bahadırlar, Kuyucak, Sülüler, Elvanlı, Kabalar, Hancalar, Ali Fakihler, Cabarlar, Şapcılar, Dayılar, Çatal Obalılar, Kacarlar, Köseliler, Harzum, Sakızcılar, Toklar, Peynirciler, Sindel, Kaplanlar, Demirciler, Seyitler, İkizli, Sarı Keçili, Sarı Tekeli, Karalar, Hadımlar, Meller, Büberler, Eyneli gibi boylar oymaklara yerleşmişlerdir.

Çal Köyü Karabük’ün güneyinde bir köydür. Bu köy Dokuzkaklık, Tuzla, Anız pınar tepesinin güneyine bakan meyilli bir arazi üzerine kurulmuştur. Bunlar hayvancılıkla geçinmektedirler. Bu köy 1530 Osmanlı Muhasebe kayıtlarında Döşek Çal olarak geçmektedir. Anadolu da yaklaşık 426 Çal Köyü ve yöresi, mevkii bulunmaktadır.

Birkaç Çal bölgesinden bahsettik bu yöreler 1402 deki Ankara Savaşından sonra yöreye 2. Oğuz göçü sonrası tamamen Türkleşmiştir.

Ayrıca Seydişehir Bahçelievler Mahallesinden sonra Çifte köprüler yanı Akçalar Kasabasına dönmeden sağ ortadaki tepe Çal tepesi olup, Büyük ve Küçük Çal diye adlandırılır.

Bu rivayetlerden şunu çıkarmak mümkündür; Çalmanda’nın kurulduğu bölge Çal Bölgesidir ve Halkı Konar Göçer Türkmenlerden oluşmuştur.

Rivayete göre “Çalmanda” ismi atalarımız bu bölgeye gelmeden önce Çal denen bir bölgeden hareket etmişler ve mandalardan oluşan kağnı arabalarıyla şu anki Ketenli bölgesine gelmişlerdir. Bu bölgeye yerleştikten sonra Çal bölgesi ve mandanın birleşmesi sonucu “Çalmanda”  ismi konduğu söylenmektedir.

Çalmanda ismi bilinen en eski kaynak olarak Karaman ve Ahi Vakıfları kaynağında 1476 tarihli Çalmanda Ahi Segid Zaviyesi ismi geçmektedir. Yani 1476 yılında Çalmanda olarak isim geçmektedir. 600 – 700  yıl süre bu ad ile anıldığı tahmin edilen Çalmanda isminin, ilerleyen zamanlar içinde bu yörede keten, kenevirin de ziraatının yapılmasının uygun ve verimli olduğu gözlenerek, ağılıklı olarak keten bitkisi üretiminde yapılması ve patates ziraatının ekonomik verimliliği dikkate alınarak, bu havalideki ürün ekim tercihleri de değişmiş ve Çalmanda adının günümüz Türkçesine biraz soğuk kalan yapısı da nazarda tutularak olsa gerek, bu tarihi orijinal kuruluş adı, 1969 yılında “Ketenli” olarak değiştirilmiştir.

KAYNAK: "Tarihi Mirasımız Çalmanda" Adlı Kitaptan Alıntıdır.Belirli bir bölümü veya tamamı Mehmet BORAZAN'ın izni olmadan yayınlanamaz.